Hoe het kabinet wanhopig de regie probeert terug te pakken

Door Lucas Benschop (@lucasbenschop)

De 1848 politieke factsheet. Wat je móet weten over de parlementaire week.

Corona

Wie een cliché uit de kast wil trekken om de coronakoers van het kabinet te duiden zou kunnen zeggen dat het spitsroeden lopen is. In de persconferenties en andere media-uitingen ging het lang vooral om de toon, meer dan om het beleid.

Immers, niemand geloofde dat het sluiten van de kroegen om 1 uur in een aantal regio’s echt iets uit ging maken. Het ging vooral om het signaal: Samenleving let op, dit is de eerste stap. Het kwam niet over. De maatregel viel mee, de samenleving ging over tot de orde van de dag.

Na de persconferentie van afgelopen vrijdag moet de premier tot het inzicht zijn gekomen dat zijn overtuigingskracht onvoldoende is. Hij kwam niet verder dan een wanhopig geheven vingertje: Jongens, hou je nou aan die anderhalve meter, was je handen stuk, etcetera.

De besmettings- en opnamecijfers van de afgelopen dagen gaven het kabinet munitie om met stevig pannengekletter de samenleving wakker te schudden. De signaalwerking van een stevige toon bleek onvoldoende, dan moet men het maar voelen.

Tijdens de Catshuissessie zal het hier afgelopen zondag in belangrijke mate over zijn gegaan: Waar kunnen we de mensen mee wakkerschudden zonder dat dit al te zwaar ingrijpt in het economisch herstel?

Ook tijdens de persconferentie gisteren zei Rutte dat een nieuwe lockdown moet worden vermeden, maar dat deze natuurlijk wel boven de markt hangt.

Meer dan in maart moet het kabinet daarbij een balans zoeken tussen medisch noodzakelijke maatregelen enerzijds en het draagvlak anderzijds. Dit draagvlak voor de maatregelen is onder de bevolking weliswaar nog altijd groot, maar wel broos.

Zeker zolang er geen honderden mensen op de ic’s liggen zullen veel Nederlanders blijven terugverlangen naar het oude normaal en het moeilijk kunnen verkroppen dat er weer een stap terug moet worden gezet. Ondernemers zijn bovendien nog nauwelijks hersteld van de vorige lockdown.

Maar de vlucht naar voren die het kabinet gisteren genomen heeft was ook van politiek strategisch belang. Vorige week was de Kamer immers al buitengewoon kritisch op de gebrekkige voorbereiding op de tweede golf. Het stevige pakket dat gisteren werd gepresenteerd leidt de aandacht daar iets van af. Een nieuwe periode van geweifel zal de Kamer vermoedelijk niet accepteren.

De kans is groot dat de Kamer deze week opnieuw in debat gaat over de nieuwe situatie.

Een overzicht van de maatregelen vind je hier.

Steunpakket

De nieuwe strenge maatregelen komen juist voordat op 1 oktober het steunpakket 3.0 ingaat. Tijdens de persconferentie liet premier Rutte gisteren weten dat het overgrote deel van het pakket onveranderd kan worden ingevoerd. Wel gaat het kabinet met de gemeenten in gesprek om de vermogenstoets uit de tegemoetkoming voor zelfstandig ondernemers (Tozo-regeling) te schrappen.

Begrotingskalender 2020

Ook dit jaar presenteert 1848 voor jou gratis de complete begrotingskalender met alle belangrijke data. Download hier de pdf, print hem uit en hang hem aan de muur, zodat je precies weet wanneer je in actie moet komen. Wil je weten wat deze begroting voor jouw organisatie betekent, neem dan contact met ons op: jeroen.thijs@1848strategie.nl of bel 06 3038 6949.

Rutte

Het was eens niet Hugo de Jonge die afgelopen week de voornaamste klappen kreeg tijdens het periodieke corona-debat. Een debat overigens dat eindelijk weer eens echt over corona ging, in plaats van over racisme of zorgsalarissen.

Het leek alsof de Kamer het aanvoelde. Hugo de Jonge hangt na een slopend half jaar – waarin hij ook nog eens verwikkeld was in een rumoerige leiderschapsstrijd binnen zijn eigen partij – ondersteboven in de touwen. Nu is de premier aan de beurt, leek de gedachte bij zowel oppositie als coalitie.

Het afschuiven van de lastige vragen naar de vakminister was er voor de premier even niet bij. De oplopende besmettingscijfers en het schokkende gebrek aan testcapaciteit maakten het debat chefsache.

Vermoedelijk was de focus op Rutte vanuit niet eens met voorbedachte rade. De oppositie rook dat de minister-president kwetsbaar was. De ontspanning van een week eerder tijdens de algemene politieke beschouwingen was weg.

Wie de premier een beetje kent – de fractieleiders dus onder andere, helaas voor de premier – merkt het aan hem als hij geen volledige grip heeft op het debat.

Waar hij een week eerder nog soepeltjes en breed lachend elk aanhangig gemaakte thema afwerkte was hij nu kortaf en blikvermijdend, in de hoop dat de volgende uithaal uitbleef. Aan het eind van zijn termijn probeerde hij alsnog af te tikken en De Jonge de ring in te trekken.

Het was niet alleen de oppositie die gezamenlijk de aanval opende, ook bij de coalitiefracties lijkt de fase voorbij dat men elkaar spaart. De normaal zo beheerste Pieter Heerma gunde zichzelf een stemverheffing.

Het kan haast niet anders of het moet in de voorbereiding van het debat geknetterd hebben in het Torentje. De week voorafgaand aan het debat bleek dat RIVM-richtlijnen met betrekking tot het dragen van mondkapjes stilzwijgend waren aangepast.

Zonder hier ruchtbaarheid aan te geven bleken mondkapjes ineens wel ook nodig bij kortstondig contact, bijvoorbeeld in verpleeghuizen. De oppositie was vanzelfsprekend woest, omdat veel personeel hierdoor mogelijk maanden onveilig zou hebben gewerkt.

In combinatie met de gebrekkige wetenschappelijke onderbouwing voedde dit vermoedens dat de aanvankelijke richtlijn enkel werd ingegeven door de schaarste aan mondkapjes.

De premier wist dat hij geen overtuigend weerwoord had en tijdens het debat voelde de Kamer dat ook en beet door. Klaver stelde zelfs onomwonden dat er volgens hem is gelogen.

Ondanks een voorzichtige erkenning dat de gang van zaken communicatief niet goed is verlopen bleef een zweem van wantrouwen in de richting van de premier hangen. Een motie van wantrouwen kwam er desondanks niet.

Lees hier het debat terug

Testbeleid

Een lezenswaardig stuk in NRC over hoe De Jonge de grip op het testbeleid verloor.

Artikel NRC: Wanhopig probeert minister De Jonge het instortende testbeleid te redden

1848

Wist je dat 1848 veel meer is dan deze nieuwsbrief? Via het politieke platform 1848.nl kun je heel eenvoudig jouw politieke onderwerpen volgen. En wil je dat de professionals van 1848 de monitoring helemaal voor jouw organisatie overnemen? Neem dan contact op via info@1848.nl. Zoek je ondersteuning bij het behartigen van jouw belangen in Den Haag? Neem dan contact op met 1848 Strategie via info@1848strategie.nl of bel met Jeroen Thijs (06 3038 6949).

Op de agenda

Deze week staan de Algemene Financiële Beschouwingen op het programma. De verwachting is dat het hier in belangrijke mate over de Baangerelateerde Investeringskorting (BIK) zal gaan. De maatregel moet ondernemers prikkelen om te investeren, maar de linkse oppositie ziet het als een cadeautje voor bedrijven.

Aangezien de coalitie steun nodig heeft van PvdA of GroenLinks om de begroting door de Eerste Kamer te krijgen wordt het interessant om te zien hoe de partijen hier zullen bewegen.

Dinsdag

  • 14.00 Vragenuur, stemmingen, regeling van werkzaamheden
  • 14.00 Deadline indienen vragen Suppletoire begroting VWS ivm corona
  • 14.00 Deadline indienen vragen Radar Herwijnen
  • 14.00 Deadline indienen vragen Defensie Projectenoverzicht
  • 14.00 Deadline indienen vragen Defensie Inzetbaarheidsrapportage
  • 14.00 Deadline indienen vragen Defensie Personeelsrapportage
  • 14.00 Deadline indienen vragen F35
  • 14.00 Deadline indienen vragen Defensiematerieelbegrotingsfonds
  • 14.00 Deadline indienen vragen Defensiebegroting
  • 14.00 Deadline indienen vragen BuHa-OS-begroting
  • 14.00 Deadline indienen vragen Wijziging van de Wet financiering sociale verzekeringen
  • 14.00 Deadline indienen vragen Wet implementatie richtlijnen elektronische handel
  • 14.00 Deadline indienen vragen Signaleringswaarden voor mogelijk bovenmatig publiek eigen vermogen van onderwijsinstellingen
  • 14.00 Deadline indienen vragen Voortgang maatregelen interdepartementaal beleidsonderzoek naar jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt
  • 16.15 VAO Videoconferentie EU Landbouw- en Visserijministers van 29 juni 2020
  • 16.30 Algemene Financiële Beschouwingen
  • 16.30 AO Dierenwelzijn buiten de veehouderij
  • 16.30 Procedurevergadering SZW

Woensdag

  • 9.30 Gesprek Rathenau Instituut – onderzoeksrapport Werken op waarde geschat – Grenzen aan digitale monitoring op de werkvloer door middel van data, algoritmen en AI
  • 10.00 Deadline indienen vragen Instelling van de wetenschappelijke curriculumcommissie ten behoeve van de curriculumherziening in het funderend onderwijs
  • 10.00 Procedurevergadering Koninkrijksrelaties
  • 10.15 AO Eurogroep/Ecofin
  • 10.15 Debat over de Europese top van 1-2 oktober 2020
  • 11.00 Procedurevergadering IenW
  • 11.00 Technische briefing Zeden
  • 11.15 Procedurevergadering LNV
  • 11.30 VAO Nederlandse Polaire Strategie
  • 11.50 VSO Eindrapport Expertgroep inzake politieke steun aan interstatelijk geweldsgebruik en inzake humanitaire interventie
  • 12.00 Deadline indienen vragen Helmplicht snorfietsen
  • 13.15 Wijziging van een aantal onderwijswetten in verband met verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs
  • 14.00 Deadline indienen vragen Begroting VWS
  • 14.00 Deadline indienen vragen Wijziging van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg in verband met de organisatie van de regionale tuchtcolleges
  • 14.00 Deadline indienen vragen Oprichting Invest International
  • 14.00 AO CBR
  • 14.00 Rondetafelgesprek Initiatiefnota van het lid Becker “In Nederland beslis je over je eigen leven”
  • 14.00 Technische briefing Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) over advies ‘De bodem bereikt?!’
  • 14.45 AO Zwangerschap en geboorte
  • 15.30 Technische briefing Inzet burgerinformanten (besloten)
  • 19.00 Debat over het rapport van de Tijdelijke commissie Digitale toekomst “Update vereist– Naar meer parlementaire grip op digitalisering”

Donderdag

  • 9.30 AO Landbouw, klimaat, voedsel
  • 10.00 Technische briefing Duurzaam herstel na corona door PBL
  • 10.00 Deadline indienen vragen Reactie op KNAW briefadvies ‘Nederlands verdient meer’ en rapport ‘Talen Centraal’ van het Nationaal Platform voor de Talen
  • 10.00 AO Terrorisme
  • 10.15 Procedurevergadering Defensie
  • 10.15 Algemene Financiële Beschouwingen (vervolg)
  • 11.30 Gesprek Evaluatiecommissie Wiv (Besloten)
  • 11.45 Gesprek met moeder van naar India ontvoerd meisje
  • 12.00 Deadline indienen vragen Ontwerpbesluit tot wijziging van het Besluit gebruik meststoffen
  • 12.00 Deadline indienen vragen Wijziging van de Winkeltijdenwet
  • 12.00 Deadline indienen vragen Wijziging van de Mijnbouwwet (aanpassing van het vergunningsstelsel voor opsporen en winnen van aardwarmte)
  • 13.15 Procedurevergadering BuHaOS
  • 13.30 Gesprek met Vestager
  • 14.00 Hoorzitting Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen
  • 14.00 Deadline indienen vragen Opvang amv’s in Griekenland
  • 14.00 Deadline indienen vragen Vorming CAF-team
  • 14.00 Deadline indienen vragen Landenbeleid Guinee, Syrië, Libië, Venezuela
  • 14.00 Deadline indienen vragen Governance van kwaliteitsregistraties
  • 14.00 Deadline indienen vragen Warenwetbesluit peuterdrank
  • 14.00 Deadline indienen vragen Suppletoire begroting BZK ivm Urgenda
  • 14.00 Deadline indienen vragen Bestuurlijke integriteit BES-eilanden
  • 14.00 Deadline indienen vragen Wet adviescollege rechtspositie politieke ambtsdragers
  • 14.00 Deadline indienen vragen Verandering Grondwet
  • 14.00 Notaoverleg Initiatiefnota van de leden Smeulders, Ellemeet, Westerveld en Buitenweg over Samen de baas: een pleidooi voor meer zeggenschap in de zorg, in het onderwijs en bij de politie
  • 14.30 Procedurevergadering BuZa
  • 15.00 Deadline indienen vragen JBZ-raad (asiel)
  • 15.45 Procedurevergadering Europese Zaken
  • 20.30 VSO Spoorveiligheid/ERTMS
  • 20.50 VAO Spoorordening
  • 21.10 VSO Duurzaam vervoer
  • 21.30 VSO Besluit maatregelen kunststof drankverpakkingen
  • 21.50 VSO Ministeriële regeling ter implementatie van de kaderrichtlijn afvalstoffen
  • 22.10 VSO Nucleaire veiligheid

Vrijdag

  • 10.00 Deadline indienen vragen JBZ-Raad
  • 10.00 Deadline indienen vragen Rapport Clingendael: China’s invloed op onderwijs in Nederland: een verkenning
  • 12.00 Deadline indienen vragen Telecomraad
  • 12.00 Deadline indienen vragen Kapitaalvereisten 2020
  • 14.00 Deadline indienen vragen Financiële benchmarks

Wie kun je feliciteren?

Woensdag 30 september: Wopke Hoekstra

De 1848 Factsheet?

1848.nl stuurt politiek geïnteresseerden elke week een overzicht van wat je móet weten over politieke ontwikkelingen en wat er komende week politiek interessant gaat worden. Laat me weten wat je ervan vindt! (lucas@1848.nl)

De 1848 Factsheet elke dinsdagochtend in je mail? Schrijf je dan hier in.

Volg 1848.nl ook op Twitter om direct op de hoogte te zijn als er een Kamerbrief uitgaat. De Kamervragen publiceren we via dit Twitter-account.