Door Lucas Benschop (@lucasbenschop)
De 1848 politieke factsheet. Wat je móet weten over de parlementaire week.
Voor Rutte cum suis moet het een spannende week zijn geweest. Na langdurig intern beraad werd dinsdag besloten nog geen nadere maatregelen te nemen, maar menig betrokken coalitietopper zal zich tijdens de briefing van Ernst Kuipers op woensdagochtend achter de oren hebben gekrabd of dat nou wel zo verstandig was.
De extrapolaties van de waargenomen trends overtroffen zelfs het meest pessimistische scenario. De tsunami aan opnames was nu al nauwelijks beheersbaar. En dat in de week dat het aantal besmettingen door de tienduizend per dag schoot.
Een gruwelijk vooruitzicht in de wetenschap dat er doorgaans een vertraging van twee weken zit tussen besmetting en opname. Oftewel, het werd allemaal nog veel erger. Niet voor niets had het Red Team met opgevoerd volume opgeroepen om de maatschappij weer zo plat te leggen als maar enigszins mogelijk.
De twijfel klonk door in de verdediging van Rutte tijdens het debat woensdag. Hij hield nadrukkelijk de optie open dat het OMT nog dezelfde week met een nader advies zou komen.
Daags na het debat diende zich echter prompt de afvlakking aan van zowel de opnamecijfers als van de besmettingscijfers. Het haalde direct de druk wat van de ketel.
De politieke vraag blijft echter wel op tafel hoe snel het aantal besmettingen omlaag moet en volgens De Telegraaf begint het op dat punt te knetteren binnen het kabinet.
Strengere maatregelen zorgen er nog steeds voor dat de druk op de zorg en het aantal dodelijke slachtoffers beperkt worden en de samenleving sneller open kan, stelt Red Team-lid Marino van Zelst op Twitter.
Afgelopen zaterdag bleek uit de column van Tom Jan Meeus al dat het sociaaleconomische smaldeel van het kabinet – ofwel de 3 w’s Wouter, Wopke en Wiebes – een memo had laten opstellen waaruit bleek dat een harde lockdown ‘desastreus’ zou zijn.
Onderzoeken werden aangehaald die duidelijk moesten maken dat de economische krimp zou kunnen oplopen tot 22 procent en een werkgelegenheidskrimp van bijna een kwart. De drie w’sj zouden daarbij steun krijgen van Justitieminister Grapperhaus.
Aan de andere kant van de ring bevinden zich zorgministers De Jonge en Van Ark. Zij pleiten vanuit hun portefeuille juist voor spijkerhard ingrijpen om daarmee de druk op de zorg sneller te laten dalen.
De verdeeldheid zorgde er vorige week al voor dat het ‘persmoment’ beperkt bleef tot een bijzonder slecht voorbereid dreigement. De Jonge stelde nogal terloops dat de huidige maatregelen zeker tot in december zouden aanhouden, maar staatssecretaris Keijzer sprak dat die avond bij Op1 al tegen.
Het blijft verbazingwekkend dat het kabinet – met Rutte voorop – extreem spastisch probeert te voorkomen dat het persmoment lijkt op een persconferentie en vervolgens op de relevante inhoud communicatief zo de mist in gaat. Maar al te vaak blijkt communicatie de achilleshiel van Rutte 3, terwijl communicatie juist bij zo’n maatschappijontwrichtende crisis cruciaal is.
Op basis van de reeds uitgelekte maatregelen kan geconcludeerd worden dat de strijdende partijen in het kabinet een soft compromis hebben bereikt. Zo gaan de dierentuinen, pretparken, bioscopen, theaters, musea en bibliotheken voor twee weken dicht en mag je maar met maximaal twee over straat. Ook komt er een stop op buitenlandse reizen.
Als de cijfers weer de verkeerde kant op schieten zou ook de avondklok op tafel kunnen komen. Diverse EU-landen hebben deze optie al uit de kast gehaald, maar in Nederland is men hier vooralsnog huiverig voor. De jongere generaties kunnen zich hier weinig bij voorstellen, maar de associaties met de avondklok ten tijde van de bezetting maakt deze maatregel een gevoelige.
Overigens zal Rutte alsnog eerder kiezen voor de avondklok dan voor het sluiten van de scholen. Gezien de brede impact van massaal thuiszittende scholieren zal dit zo lang als mogelijk worden vermeden. Naar verluidt pleit De Jonge inmiddels wel al voor sluiting van de scholen.
Vanavond om 19.00 zal bij de persconferentie moeten blijken of er nog overtuigend sprake is van eenheid van kabinetsbeleid. De oppositie ruikt ondertussen de geur van wilde beesten. Voor hen niets heerlijker dan dreigende tweespalt binnen de coalitie. Woensdag is er weer een debat.
1848
Voor steeds meer organisaties is 1848 de oren en ogen in Den Haag. Heb jij interesse in een complete politieke nieuwsbrief op maat met alle voor jouw organisatie relevante politieke ontwikkelingen, inclusief duiding en agenda? Wij kunnen ze leveren! Bel voor de mogelijkheden met 06 1905 6876 of mail naar info@1848.nl.
Rutte
Slecht nieuws voor de overige partijen: Rutte gaat door. De premier staat qua populariteit al jaren op eenzame hoogte, maar liet vrij lang boven de markt hangen of hij nog een termijn doorgaat. Na de aankondiging van Dijkhoff een paar weken terug was een hernieuwd lijsttrekkerschap onvermijdelijk.
Het moet heerlijk campagnevoeren zijn voor team-VVD. De luxe is zo groot dat hij tegenover De Telegraaf verkondigde zich komende tijd niet in de campagne te mengen. Waarom zou hij ook? Zijn positie als aanvoerder van de strijd tegen het coronavirus is het beste profileerplatform dat je kunt hebben.
Het is een gecalculeerd risico voor de VVD om alle ballen op Rutte te zetten. Mocht het alsnog misgaan is er geen enkele denkbare opvolger beschikbaar.
In het interview in De Telegraaf spreekt Rutte openhartig over de dood van zijn moeder afgelopen voorjaar, middenin coronatijd.
Ook geeft hij een klein inkijkje in de VVD-inzet voor de verkiezingscampagne. “We moeten veel preciezer voor het midden- en kleinbedrijf aan de slag en kijken naar wat we voor die hele brede middenklasse in Nederland moeten doen. Die heeft weliswaar geprofiteerd van het herstel de afgelopen jaren, maar ook weer een heleboel lasten en rekeningen op het bord gekregen. Er moet lastenverlichting voor de brede middengroepen komen, zodra dat mogelijk is.”
FvD
Geen groter vraagteken bij de aanstaande verkiezingen dan Forum voor Democratie. De implosie van de partij leek aanstaande, maar de komst van Joost Eerdmans kan voor een nieuwe dynamiek zorgen.
Sinds de provinciale statenverkiezingen van begin vorig jaar is de partij met een gestage daling in de peilingen bezig. Ondertussen is op rechts de PVV met Geert Wilders al maanden in topvorm. En dat terwijl de islam en allerhande Marokkanenkwesties niet eens de hoofdthema’s waren.
Forum wordt al tijden gekweld door intern geruzie en in de Kamer laat Baudet zich steeds minder zien. Het toppunt was vorige week toen zijn bijdrage aan het urenlange coronadebat beperkt bleef tot zijn eigen inbreng. In tegenstelling tot wat de socialteams van FvD wilden doen geloven heeft hij zich niet in het debat gemengd.
De minachting voor de Kamer, het succes van de PVV, tweets over Marokkanen in de trein, opmerkingen over de aardbevingen in Groningen en het gedweep met complotwaanzinnigen zorgen in toenemende mate voor gemopper onder de achterban.
In de paar jaar dat Forum actief is zijn er een aantal conflicten geweest die het beeld oproepen dat Baudet een man is die geen tegenspraak duldt. In dat licht is het opmerkelijk dat Eerdmans, die na de dood van Pim Fortuyn een respectabele politieke carrière in Rotterdam heeft opgebouwd, voor Forum de Kamer in wil.
In een interview met De Telegraaf nam Eerdmans al direct openlijk afstand van Baudet: “Mensen met complotten en waanideeën dat Bill Gates het virus in wil spuiten, daar verzet ik me tegen.”
Het is bijna niet voor te stellen dat Baudet en Eerdmans langere tijd vredig in een fractie kunnen opereren. Eerdmans geldt in Rotterdam als rechts politicus, maar wel eentje die kan samenwerken om te besturen. Bij Baudet lijkt – zeker sinds het vertrek van mede-oprichter Henk Otten – alles juist vooral om beeldvorming te draaien.
Een alternatief scenario is dat Baudet alweer bezig is een uitweg te zoeken. Het lijkt niet onlogisch dat iemand die zo weinig interesse heeft getoond in het Kamerwerk tot het inzicht is gekomen dat hij zijn kwaliteiten beter elders kan inzetten. Hij zou de partij dan kunnen overdragen aan Eerdmans. De Rotterdammer zou op zijn manier de partij verder kunnen laten groeien.
Gisteravond gaf Baudet – samen met Eva Vlaardingerbroek en Nicki Pouw-Verwey – bij Jinek een inkijkje in de campagne-inzet van FvD: immigratie, ‘klimaatgekte’ en het verlies van soevereiniteit.
Artikel Volkskrant: Een dubbele aardverschuiving op radicaal rechts: waarom doet Wilders het opeens weer (veel) beter dan Baudet?
PvdA
Naar een fatsoenlijker en eerlijker Nederland, het verkleinen van de ongelijkheid, belastingen bedrijven omhoog. Je hoort het Job Cohen zeggen, of Wim Kok, of Joop den Uyl. Verrassend en origineel is het allemaal niet hoe PvdA-leider Asscher het verkiezingsprogramma omlijst.
Ook niet nieuw is de halfzachte verbintenis met de linkse vrienden van SP en GroenLinks. Asscher kondigt aan in ieder geval niet zonder een van de twee te gaan regeren. Van substantieel samenwerken op links zal het ook deze verkiezingen niet komen, ondanks ambitieuze eerdere aankondigingen. Wat dat betreft dus ook weinig nieuws onder de zon.
Voor spitsvondige frames moet je overigens wel bij de sociaaldemocraten zijn. Zo introduceren ze een Prins Bernhard-belasting voor beleggers met meerdere woningen.
Asscher gaat de strijd vrolijk en energiek aan. De periode van wonden likken na het verkiezingsdebacle van 2017 is achter de rug. De blik staat op vooruit.
CDA
Bij een partij in tweestrijd mondt alles uit in gedoe. Vraag maar aan Rutte, over zijn begintijd als partijleider. Als er eenmaal bij een partij gedoe is dan is er overal gedoe, zeker als er sprake is van een leider die niet door de hele partij gedragen wordt. Afgelopen week deed de presentatie van de kandidatenlijst bij het CDA meerdere wenkbrauwen fronsen.
Om Lucille Werner werd nog wel enigszins gegrinnikt. Minder vrolijke verbazing was er om Inge van Dijk die uit het niets binnenkomt op 3. Zij is intensief betrokken geweest bij het opblazen van de coalitie in Noord-Brabant om vervolgens een samenwerking met Forum aan te gaan.
Gedoe was er ook over Bart van den Brink, de immer bellende spindoctor die al jaren de CDA-top adviseert en afgelopen jaren de belangrijkste man was naast Hugo de Jonge. Hij staat op 21, maar wordt als ‘vriendje van’ door sommigen met argusogen bekeken.
De lage positie voor Martijn van Helvert en Chris van Dam (voorzitter van de onderzoekscommissie naar de toeslagaffaire) was voor hen reden om strijdbaar de race aan te gaan voor een hogere klassering.
Artikel AD: Lucille gaat de Tweede Kamer in: ‘Ik blijf een gelukkig, vrolijk en enthousiast mens’
Zorgsalaris
De Tweede Kamer laat zich maar al te vaak van zijn meest vermoeiende kant zien. Zoals via het eindeloos oprekken van hoofdelijke stemmingen. Die duren een eeuwigheid, omdat de Kamer er nog niet in is geslaagd een moderne digitale variant te verzinnen waarbij elk Kamerlid met een simpele druk op de knop altijd hoofdelijk kan stemmen.
Afgelopen week werd er voor de zoveelste keer meerdere keren hoofdelijk (en dus urenlang) gestemd over dezelfde oppositiemotie om de salarissen in de zorg structureel te verhogen.
De oppositie maakt er al maanden een circus van in de hoop dat er een keer een coalitie-Kamerlid een foutje maakt en de motie het alsnog haalt. Afgelopen week was het zover waarna het kabinet gedwongen werd uit te spreken dat ze de motie niet gingen uitvoeren.
De premier bracht dat dusdanig formalistisch (we houden ons niet aan de motie, maar we verhouden ons tot de motie) dat je je ook vanuit de coalitie kan afvragen waar het allemaal voor nodig was.
Als gevolg hiervan ging het debat woensdag weer voor een belangrijk deel niet over corona, maar over zorgsalarissen. De politiek staat er collectief slecht op, de zorgmedewerkers zijn teleurgesteld.
Klimaat
De klimaatdoelstellingen zouden bij een gebrek aan crises met gemak de voorpagina’s en de plenaire agenda vullen, maar in deze tijd blijft de aandacht toch wat beperkt. Terwijl de boodschap van PBL en Raad van State afgelopen week tamelijk alarmerend klonk, namelijk dat de doelstellingen voor 2030 uit beeld raken.
In plaats van een uitstootreductie van 49 procent lijkt slechts 34 procent haalbaar. Ook de uit de Urgenda-zaak vereiste reductie van 25 procent in 2020 gaat – ondanks twee lockdowns – vermoedelijk niet gehaald worden. Een extra complicerende factor is dat de Europese Commissie de reductieambities wil opschroeven naar 55 procent.
De Raad van State dringt daarom met spoed aan op aanvullend beleid. “Slagkracht en samenhang van nieuw beleid, regelgeving en de realisatie ervan moeten worden versterkt. Er is een wetgevingsprogramma nodig dat slagkracht, samenhang en coördinatie kent om tempo te kunnen maken”, zo valt te lezen.
Minister Wiebes heeft in reactie laten weten dat zijn ambtelijke werkgroep nog dit jaar met aanvullende voorstellen komt, die dan weer input kunnen zijn voor de formatie.
De achterblijvende resultaten zullen voor sommige partijen aanleiding zijn de kwestie hoger op de prioriteitenlijst te krijgen in de aanstaande campagne. Dat zal nog niet meevallen. De coronacrisis heeft de samenleving weer een paar treden laten zakken op de pyramide van Maslov. Gezondheid, werk en woning lijken voorlopig de prominentste campagnethema’s.
Jetten
De Volkskrant dook afgelopen week in de geschiedenis naar aanleiding van het bezoek dat de – vanwege corona – aan huis gekluisterde Rob Jetten afgelopen week kreeg van Farmers Defence Force. De voorbeelden van politici die hier mee te maken kregen variëren van ludiek tot levensgevaarlijk.
In 1982 kreeg André van der Louw als minister boze jongeren voor de deur die zijn tuin bewerkten, in 1991 werd Aad Kosto (eveneens PvdA) geconfronteerd met een bomaanslag.
1848
Wil jij voor jouw organisatie kosteloos de mogelijkheden van het monitorplatform 1848 verkennen? Meld je aan voor een gratis proefmaand! Mail ons je onderwerpen dan stellen wij alles voor je in. Je hoeft daar verder niets voor te doen. Mail direct naar info@1848.nl of bel met 06 1905 6876.
Op de agenda
Dinsdag
- 12.00 Deadline indienen vragen Zeven MIRT-projecten
- 14.00 Vragenuur, stemmingen, regeling van werkzaamheden
- 14.00 Deadline indienen vragen Evaluatie NWO
- 15.45 Plenair debat over het nieuwe steunpakket
- 16.30 Wetgevingsoverleg Begrotingsonderzoek IenW
- 16.30 Procedurevergadering SZW
- 16.30 Technische briefing PBL over natuur
- 17.30 Hoorzitting Pensioenakkoord
- 18.30 AO Raad Algemene Zaken
Woensdag
- 9.30 Technische briefing coronavirus
- 10.00 Hoorzitting Pensioenakkoord (deel 2)
- 10.00 Deadline indienen vragen Evaluatie sectorakkoorden po en vo
- 10.00 Hoorzitting Woningtekort starters
- 10.15 Plenair debat begroting Economische Zaken
- 10.15 Procedurevergadering IenW
- 11.15 Procedurevergadering LNV
- 12.00 Deadline indienen vragen Luchttransport Defensie
- 13.00 AO Mestbeleid
- 14.00 AO Openbaar vervoer en taxi
- 14.00 Deadline indienen vragen Wijziging Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek
- 14.00 Deadline indienen vragen Wijziging Wet publieke gezondheid (prenataal bezoek)
- 14.00 Deadline indienen vragen Wet gelijke beloning van vrouwen en mannen
- 14.00 Deadline indienen vragen Maatschappelijke diensttijd
- 14.30 Plenair debat over de ontwikkelingen rondom het coronavirus
- 14.30 Procedurevergadering JenV
- 18.30 Wetgevingsoverleg Wijziging Mediawet (publieke omroep)
- 18.30 Hoorzitting Sancties op mensenrechtenschendingen
- 18.30 AO Autobelastingen
Donderdag
- 9.30 AO Criminaliteit, strafrechtketen
- 10.00 Procedurevergadering OCW
- 10.00 Gesprek met Rathenau over rapport Werken op waarde geschat
- 10.15 VSO Concept-Uitvoeringsbesluit Wtza, concept-wijziging BUB Wmg, concept-AMvB acute zorg
- 10.40 VSO Jaarbeeld 2019 en Klachtbeeld 2019 van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
- 11.00 VAO Gegevensuitwisseling/Gegevensbescherming/ICT/E-Health/Slimme zorg/Administratieve lasten
- 11.25 VSO Monitor Polisaanbod 2020 en Risicovereveningsmodel 2021
- 11.30 Technische briefing Dierproevenbeleid
- 11.45 VSO Planning landelijk wetenschappelijk onderzoek 13-wekenecho
- 12.00 Deadline indienen vragen ERTMS
- 12.00 Gesprek met Nationale Ombudsman
- 12.10 VSO Beleidsreactie slachtoffermonitor seksueel geweld tegen kinderen 2017-2018
- 12.30 Procedurevergadering Buitenlandse Zaken
- 13.00 Procedurevergadering Europese Zaken
- 13.30 VAO Hersteloperatie Kinderopvangtoeslagen
- 14.00 Procedurevergadering VWS
- 14.00 Deadline indienen vragen Steun- en herstelpakket Caribisch Nederland
- 14.00 Deadline indienen vragen Wet maximering huurprijsverhogingen
- 14.00 Deadline indienen vragen Richtlijn online omroepdiensten
- 14.00 AO Wadden
- 14.30 Plenair debat begroting Economische Zaken en Klimaat (vervolg)
- 15.00 AO Handreiking kindzorg
- 16.00 Procedurevergadering BuHaOs
- 16.30 Wetgevingsoverleg Wet verandering koppeling AOW-leeftijd
- 19.30 Wetgevingsoverleg Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen
Wie kun je feliciteren?
Maandag 2 november: Sigrid Kaag
Donderdag 5 november: Hayke Veldman
Zondag 8 november: Ferd Grapperhaus
De 1848 Factsheet?
1848.nl stuurt politiek geïnteresseerden elke week een overzicht van wat je móet weten over politieke ontwikkelingen en wat er komende week politiek interessant gaat worden. Laat me weten wat je ervan vindt! (lucas@1848.nl)
De 1848 Factsheet elke dinsdagochtend in je mail? Schrijf je dan hier in.
Volg 1848.nl ook op Twitter om direct op de hoogte te zijn als er een Kamerbrief uitgaat. De Kamervragen publiceren we via dit Twitter-account.